Kwestia istoty, genezy, efektywności, granic i konsekwencji transformacji struktur ekonomicznych należy do najważniejszych, a przy tym dość złożonych i kontrowersyjnych zagadnień podejmowanych przez nauki ekonomiczne. Należy podkreślić, że jest to również tematyka stale aktualna, ustawicznie bowiem następuje proces zamierania jednych cząstek struktury ekonomicznej, unowocześniania większości pozostałych oraz pojawiania się elementów nowych. Problematyka przemian strukturalnych w sektorze bankowym oraz w poszczególnych przedsiębiorstwach bankowych od lat znajduje się w polu zainteresowania nauki i praktyki ekonomicznej w krajach wysoko rozwiniętych. Przejawem tego zainteresowania jest między innymi bogactwo literatury naukowej, a z drugiej strony liczne studia i raporty publikowane przez poszczególne banki i inne instytucje finansowe. W opracowaniach tych niejednokrotnie wspomina się o dywersyfikacji struktury sektora bankowego oraz przedsiębiorstwa bankowego.

Zasadniczym celem artykułu jest próba teoretycznego objaśnienia procesów dywersyfikacji struktury sektora oraz przedsiębiorstwa bankowego. Chodzi zarówno o stworzenie zarysu teorii dywersyfikacji struktury, jak i sformułowanie ocen i wniosków, które mogłyby okazać się przydatne dla polityki ekonomicznej (ściślej: polityki bankowej, per analogiam do polityki przemysłowej). Dywersyfikacja bankowości w przypadku Polski niewątpliwie znajduje się in statu nascendi. Interesujące, zapewne nie tylko z pobudek ogólnopoznawczych, jest ustalenie, w jakiej mierze procesy, które występowały w Polsce ostatnich latach, miały charakter obiektywny, w jakim zaś są jedynie rezultatem splotu specyficznych czynników i okoliczności.

W artykule m.in. podjęta jest próba logicznej weryfikacji hipotezy badawczej, dotyczącej możliwości optymalizacji sposobu połączenia zalet specjalizacji oraz zalet uniwersalizmu przedsiębiorstw bankowych. Chodzi więc o model elastycznego banku (flexible bank), zdywersyfikowanego i jednocześnie wyspecjalizowanego. Inspirację i wyzwanie do poszukiwania modus vivendi stanowi znana opinia guru współczesnego managementu, P.F. Druckera, wyrażona w książce Skuteczne zarządzanie: "specjalizacja i dywersyfikacja w oderwaniu od siebie rzadko jednak przynoszą efekty". W innym ujęciu chodziłoby więc o znalezienie równowagi między "niedodywersyfikowaniem" a "przedywersyfikowaniem" (oferowaniem "wszystkiego dla wszystkich").