Celem artykułu jest przedstawienie finansowej charakterystyki instrumentów, należących do czterech klas opcji egzotycznych: opcji pojedynczych, elastycznych, złożonych oraz nieliniowych.

Egzotyczne opcje pojedyncze (ang. singular payoff options) charakteryzuje nieciągłość lub nagłe skoki w funkcji dochodu, przyjmujące na wykresie postać stromych schodków. W klasie opcji pojedynczych wyróżnić można trzy główne grupy opcji egzotycznych: opcje o uwarunkowanej premii (ang. contingent premium options), opcje binarne, oraz opcje z odstępem (ang. gap options).

Opcje, należące do tej klasy określane są czasem jako opcje uwarunkowane czasem (ang. time-dependent options). Ich moment realizacji określony jest inaczej niż w przypadku opcji europejskich i amerykańskich; często też w innym momencie niż w wypadku opcji standardowych określane są pozostałe charakterystyki opcji. Opcje elastyczne dają nabywcy prawo wyboru pewnych cech opcji w przyszłości, tj. po zawarciu transakcji opcyjnej. Główne grupy opcji elastycznych to opcje bermudzkie (ang. Bermudan options), opcje wyboru (ang. chooser options), opcje o opóźnionym starcie (ang. forward start options), opcje zapadkowe (ang. ratchet options) oraz opcje na okrzyk (ang. shout options).

Opcja złożona (ang. compound option) to opcja na opcję, czyli taka, której instrumentem pierwotnym jest inna opcja, zwana opcją-córką. Opcja bazująca na innej opcji, nazywana opcją-matką, daje właścicielowi prawo kupna lub sprzedaży - w uzgodnionym czasie - ściśle określonej opcji, po ustalonej z góry cenie.

Opcje nieliniowe (ang. nonlinear payoff options) to opcje o nieliniowej funkcji wartości końcowej, czyli takie, dla których zależność dochodu od ceny instrumentu bazowego w momencie wygasania opcji nie jest liniowa, czy też - jak mawiają niektórzy - wykres tej zależności nie ma kształtu kija hokejowego, co jest z kolei typowe dla opcji standardowych. Nieliniowość może być przy tym określona na kilka - co najmniej - sposobów, jako - na przykład - funkcja potęgowa, wykładnicza, logarytmiczna lub inna nieliniowa funkcja ceny instrumentu bazowego.